Ғабекең – қасымызда жүрген хажайып қаһарман. Алдағы 2008 жылы жасы тоқсанға толады. Әлі күнге дейін адамгершілік, азаматтық, ұстаздық сапта келеді. Университетті бітіргеннен кейін, аспирантура тауысып, тарих ғылымдарының кандидаты болғаннан бастап, бұрын өзі оқыған қазіргі әл-Фараби атындағы
Қазақ ұлттық университетінде үздіксіз ұстаздық қызмет атқарып келе жатқанына жарты ғасыр болды. Осы ұзақ уақыт ішінде бірде-бір әріптесімен араздасып, алдынан өткен сан- сыз студенттің бірде-біріне қатты сөз айтып, көңілін қалдырған емес. Өзінен кішінің бәріне: «қарағым», «қалқам» деумен келеді. Әдетте қарт адамдардың көбісінің түсі суық, өздері ашушаң болып келетін болушы еді. Ондай қарттың қасына жақындау жылы үйден сырттағы қақаған аязға шығумен тең көрінетін. Ал Ғабекең қасына жақындағанда жанына жаз келгендей болады. Ол кісінің жымиған жылы күлкісін көріп, жұмсақ алақанын ұстап, сүйкімді лебізін естігенде жаның жадырап сала береді. «Шіркін-ай, айналаңда осындай адамдар көп болса ғой!» – деп ойлап қаласың.
«Адам туған жерінің табиғатына тартады» деген сөз бар ғой. Сол рас та шығар. Ғаббас Жұматовтың туған жері атақты Баянауыл ауданы. Ал Баянауылдың желі жұмсақ, таулары тамаша, көлдері көркем ғой, шіркін! Павлодарда қызмет істеген кезімде ол ауданда талай рет болғаным бар. Желі ғана емес елі, адамдары қандай ғажап десеңші, Баянауылдың! Ол елден арыда атақты Шоң би шыққан. Ол жерде кейін Жаяу Мұса, Сұлтанмахмұт Торайғыров, Қаныш Сәтбаев, Әлкей Марғұлан, Шапық Шөкин, Шакен Айманов сияқты тағы басқа асыл азаматтар туған. Олардың бәрі де Қазақстан ғылымы мен өнерінің жарық жұлдыздарына айналған.
Ал Жұматовтар отбасының өзінен ғана бірнеше ғалымдар шыққан. Бір үйден бірден төрт-бес ғалым қатарынан шыққан тарихи оқиға Қазақстанда тек қана Жұматовтар отбасына ғана тән. Қазақстан ғана емес, бүкіл дүние жүзінен табыла қояр ма екен мұндай феномен? Әй, табыла қоймас. Табылса бірең-сараң ғана шығар.
Қолыңыздағы «Өмір мен тағдыр» кітабы ғажап адам, ғажайып отбасы жайында жазылған. Бір кісінің қолымен қағазға түсірілген емес, бірнеше адамдардың аузымен баяндалған тамаша тарих бар бұл кітапта.
Ерліктің де, еңбекшілдіктің де, отаншылдықтың да үлгісін осы кітаптан көресіз. Адамгершілік, азаматтық, ғалымдық, ұстаздық үлгіні де осы кітаптан аласыз.
Бұл кітапты оқып шығып, өзіңізге өмірлік ғибрат алуға асығыңыз, құрметті оқырман.
Мен кеш білген болғандықтан Ғабекең жайында Бауыржан Момышұлы туралы жазған «Ақиқат пен аңыз» роман-диалогымдай немесе Кеңес одағының батыры Мәлік Ғабдуллин жайындағы «Тоғыз толғау» повесть-монологым сияқты шығарма жаза алмағаныма өкінемін. Болашақ жас жазушылар жазар деп үміттенемін.
ҒИБРАТЫ ҒАЖАП ҒАББАС АҒА
Ең алғаш ағамызды 1954 жылдың күзінде көрдім. Онда мен КазГУ-дың (ол кезде осылай аталатын)