Boshlanishda 250 mingta Arduino komplekti sotildi. Dunyoda Arduino mahsuloti bilan katta kompaniyalar SparkFun Electronicsdan tortib to kichik kompaniyalar shug‘ullanuvchilar distribyutorlar soni 200dan ortiq. Hozirda Arduino platformasi bitta bo‘lmasdan, bir qator oilasi mavjud. O’zlarining loyihalarida Arduino UNO, yangi quvvatli muhitga ega bo‘lgan modellardan, Arduino Mega, kompat modeli Arduino Nano, suv o‘tkazmaydigan qutiga joylashtirilgan – LilyPad Arduino, Cortex – M3 ARM 32 razryad protsessorli Arduino Due yangi versiyalari mavjud.
Arduinoda loyihalar yaratishda Processing tilidan va Wiring platformasidan foydalandi. Arduino platformasi yaratilishi natijasida foydalanuvchi uchun qulay muhit yaratildi. Arduino yaratilgungacha mikrokontrollerni programmalashtirish uchun ko‘plab mehnat qilish kerak edi. Arduino yaratilishi natijasida elektron qurilmalar bo‘yicha tajribaga ega bo‘lmasdan ham, elektronika olamiga kirish mumkin. Havaskor ko‘p vaqt sarf qilmasdan qisqa vaqt ichida ishchi holatdagi qurilmalarni loyihalashi va ishlatishi mumkin.
Massimo Bansi fikricha 50 yil oldin programmani yozish uchun oq holatdagi bir qator programmistlardan iborat bo‘lgan komanda va elektron lampalarni biluvchi mutaxasislar kerak edi. Arduino yaratilishi natijasida, ko‘plab insonlar uchun mustaqil holda loyihalarini yaratish imkoni yuzaga keldi. Elektronikaga qiziqqan inson Arduino platformasi yordamida o‘zining yangi loyiha va qurilmalarini yaratish imkoni yuzaga keldi.
I -bob. ARDUINO PLATASINING VERSIYALARI
Arduino platasining bir qator versiyalari mavjud. Arduino platasining asosiy versiyalarining modellari qo‘yidagilar:
1. Due – Cortex-M3 ARM SAM3U4E mikroprotsessori 32-bit ARM bazasi asosidagi plata;
2. Leonardo – ATmega32U4 mikrokontrolleri asosidagi plata;
3. UNO —Arduino platformasi asosidagi eng ko‘p qo‘llaniladigan versiya;
4. Duemilanove—ATmega168 yoki ATmega328 mikrokontrollere asosidagi plata;
5. Diecimila —Arduino USB platformasi asosidagi versiya;
6. Nano – maket sifatida ishlovchi kompakt platforma. Nano kompyuteri USB Mini – B kabeli orqali ulanadi;
7. Mega ADK – na Android telefoni va boshqa USB interfeysli qurilmalarda aloqani USB-host interfeysini qo‘llovchi Mega 2560 versiyali plata;
8. Mega 2560 – USB-port orqali ketma-ket ulanuvchi ATMega8U2 chipi asosidagi ATmega 2560 mikrokontrolleri bazasidagi plata;
9. Mega – ATmega 1280 mikrokontrolleri bazasidagi Mega seriyali versiyasi;
10. ArduinoBT – programmalashtirish va simsiz aloqa uchun Bluetooth moduli platforma;
11. LilyPad – tabiiy tola materiallariga biriktiriluvchi platforma;
12. Fio – simsiz uzatish uchun mo‘ljallangan platforma. Fio XBee radio uchun ulash uyasi, LiPo batareyasi zaryadlash uchun ulash uyasi mavjud;
13. Mini – eng kichik Arduino platformasi;
14. Pro – tajribali qo‘llanuvchilar uchun yaratilgan platforma bo‘lib, katta proektlarni yaratish imkoni mavjud;
15. Pro Mini – Pro platformasi singani, tajribali qo‘llanuvchilar ishlab chiqilgan bo‘lib, uning narxi arzon, o‘lchami kichik va qo‘shimcha funksiyalari mavjud.
1.1. ProMini Arduinosi
Arduino Pro Mini (1.1-rasm) ATmega168 mikrokontrolleri asosida tayyorlangan.
1.1-rasm. Pro Mini Arduino platasi
1.1-jadvalda Pro Mini Arduino platasining xarakteristikalari keltirilgan.
Arduino Pro Mini FTDI kabel orqali ta’minlanadi, yoki VCC chiqiq orqali
3,3V yoki 5V kuchlanish bilan va RAW chiqiq orqali boshqarilmaydigan manba orqali ta’minlanadi.
Ta’minlash chiqiqlari:
1. RAW – boshqarilmaydigan kuchlanish orqali ulash;
2. VCC – 3,3V yoki 5V boshqariladigan kuchlanishni ulash;
3. GND – yerga ulash chiqiqlari.
1.2.Nano Arduinosi
ATmega168 (Arduino Nano2.x) mikrokontrolleri Nano platformasi (1.2-rasm), ATmega 328 (ArduinoNano 3.0) yoki asosida tuzilgan, bo‘lib kichik o‘lchamga va u laboratoriya ishlarida qo‘llaniladi. Nano Arduino platasi kompyuterga ulangan USB Mini orqali kuchlanish olinishi mumkin yoki boshqarilmaydigan 6—20V (30 chiqiq) yoki boshqariluvchi 5V (27 chiqiq), tashqi ta’minlash manbasidan olinadi. Yuqori kuchlanshli manba avtomatik tanlanadi.
1.2-rasm. Nano Arduino platasi
Nano Arduino platasining xarakteristikalari 1.2-jadvalda keltirilgan.
1.3. UNO Arduinosi
UNO Arduino platformasi ATmega328 (1.3-rasm) mikrokontrolleri asosida tuzilgan. Kompyuter bilan aloqa qilish uchun FTDI USB mikrokontroller USB orqali ulanadi. Yangi UNO Arduinsida ATmega8U2 mikrokontrollerdan foydalaniladi.
1.3-rasm. UNO Arduino platasi
UNO Arduino platasining xarakteristikalari 1.3-jadvalda keltirilgan.
1.4. Mega Arduinosi
Mega Arduinosi Atmega 2560. (1.4-rasm) mikrokontrolleri asosida tuzilgan.
1.4-rasm. Mega Arduino platasi
Mega Arduino platasining xarakteristikalari 1.4-jadvalda keltirilgan.
2-bob. ARDUINO PROGRAMMALARI VA DRAYVERLARINI YUKLASH
Arduino platformasi bilan ishni boshlashdan oldin, Arduino va USB kabelning programmasini internetdan foydalanib yuklab olish zarur. Bu programmalar bepul yuklab olinadi. Pullik versiyalari ham mavjud.
2.1. IDE Arduino ishlash muhitini yuklab oling
Arduino-elektron konstruktor bo‘lib, professionallar va havaskorlarga elektron qurilmalarni tezda yaratish uchun qulay platforma. Platformani keng tarqalishiga sabab, uning programmalashtirish tilining qulayligi, arxitektura hamda programmalashtirish kodining ochiqligi. Programmalashtirsh programmatorsiz amalga oshiriladi.
Arduino platasi chiroyli ko‘k rangda. Arduino kichik shaxsiy kompyuter bo‘lib, virtual olamdan fizik olamga chiqib, muhit bilan ta’sirlashadi. Arduino bazasidagi qurilmalar turli xil datchiklar orqali tashqi muhitdan informatsiya oladi, shu bilan birga bajaruvchi qurilmalar bilan bajariladi.
Arduino asosidagi loyihalar mustaqil ishlaydi yoki kompyuterining programmasi bilan o‘zaro ta’sirlashadi.
O«quv qo‘llanmasida keng tarqalgan Arduino versiyalari (Nano, UNO, Mega) bilan tanishamiz.
Arduino UNO bir qator asosiy ishlab chiqilgan platalardan bo‘lib, (Mega, Nano va h.z.), ATmega328 mikrokontrolleri asosida tayyorlangan. Uning asosiy yutuqlaridan biri, uning keng tarmoqlarni qo‘llab quvvatlashi hamda universalligidir.
2.1-rasm. Kompyuterlarning operatsion sistemalari
Arduino