Кыыча, соһуйбучча дуу биитэр өссө тугу эрэ күүппүччэ дуу ньимийэн сытан баран, бобуоска сабыыта саба түспүтүгэр эрэ өйдөнөн, ыҥырана-ыҥырана, мөхсөн тиргиллимэхтээтэ да, аттар туйахтара сыарҕа кэннин диэки лаһыгыраһа турдулар. Аҕатын ытарча илиититтэн төлө көтөр бэртээхэй түбэлтэни – тиһэх эрэлин мүччү туппутуттан кыһыйан, кыыс эмиэ уйа-кэйэ суох ытаан барда. Аны кинини туох да быыһаабат. Этэргэ дылы, көмүскэтэрэ эрэ көмүскэтин уута, харыстатара эрэ хараҕын уута хаалла…
Аллаах ат өрүс килэҥ суолун устун уҥуоргу кытылы туһаайбытынан айаннаан халыһытта. Иннилэрин диэки дьулуруйан иһэн тымныы модун илиитин күөйэ туппутугар эмискэ хам тоҥон хаалбыт кыдьымах муустар бачымахтаһаллар. Төһө да өрүс түөһүгэр хамнаабаттык эпсэри тоҥмуттарын иһин ол муустар үрүт өттүлэрин хоту диэки арыый иэҕэччи анньыбыт киэптэригэр инники диэки дьулусханнаах айан тыына биллэр. Өрүс киэҥ үөһүгэр харах ыларын тухары ыга симсибит кыдьымах, халыҥ хаар суорҕаны үрдүгэр саба тардынан, нуктуу таалбыкка дылы. Ол нуктуу туран, билигин төһө да чымараан тымныы ыга ылан букатыннаахтык тойорҕообут курдук туттубутун иһин, кыыдааннаах кыһын самаан сааһынан хайаан да солбуллуоҕун, көмүөл күлүмэх күүһүгэр көтөхтөрөн, ылыбырайар ыраас сүүрүккэ сүктэрэн, эмиэ инники, инники кылбаһыйа устар кэмэ кэлиэҕин түһүүргэ дылы. Ханнык да бэйэлээх чысхаан тымныы, хараҥа түүн, ытыллар буурҕа ол кэм кэлэрин тохтотор, уталытар кыаҕа суох!
Суонда кыыс атаҕа дьигиҥниириттэн кэм да ытыы сытарын биллэ. Кини, иҥнэх гынан, кымньыытын уунан, бобуоска сабыытын үөһэ бырахта. Барахсан сатаатар ыраас салгынынан сайа тыыннын, аан дайдытын анаардын. Аһынары билбэт муус сүрэхтээх күтүр диэн кэлэйэн сытаахтаатаҕа. Суонда нүксүйбүт көхсүн иһигэр санаа бөҕө көймөстөн кыынньа иһэрин билээхтээбэт. Ити гынан баран Кыычаны Суонда курдук ис сүрэҕиттэн аһынар, харыстыыр, киниэхэ үтүөнү баҕарар киһи ийэтиттэн ураты атын ким да суоҕа чахчы. Бу күн сиригэр төрөөн Суонда саамай таптыыр киһитэ – Кыыча. Төрөппүт киһи даҕаны оҕотун бу курдук күүскэ таптыыра аҕыйах буолуо.
Суонда Кыычаҕа быыкайкаан иккилээх-үстээх сэрбэкэчийбит кыысчаан эрдэҕиттэн ылларбыта. Киһи да киһиэхэ убанар буолар эбит этэ. Кыысчаан, өйүнэн да буолбатар, уйулҕатынан, сүрэҕинэн ону билэргэ дылыта. Суонда үлэтиттэн босхолонон таһырдьаттан киирэн оһох аттыгар аргынньахтаатын да, кыысчаан сонно сүүрэн татыгырайан кэлэн моонньугар иилистэ түһэрэ итиэннэ араастаан көтөхтөрөн-сүктэрэн үлбүрүйбүтүнэн барара. Ол үлбүрүттэрэ олорон, Суонда кыысчааны дьонтон кистээн сыллаан ылара. Кини саамай улахан манньата диэн ол этэ. Ити туһугар кини төһө да үлүгэр эрэйи көрөрүн, ыар үлэни үлэлиирин, тоҥорун-хатарын кэрэйбэтэ. Кыысчаан таҥаһыттан, сахсайбыт баттахтаах төбөтүттэн, быыкайкаан ытыһыттан аһыйбыт үүт сүрэххэ сайа охсон киирэр сытыы сытын эҕирийдэҕинэ кини барытын умна түһэрэ: хамначчыт төрөөбүт аналын, уруккутун, хойуккутун…
Суонда таҥараҕа андаҕайыа этэ: төрөппүт аҕата кыыһын хараҕын далыгар киллэрдэҕинэ эрэ саныыр