Dyferencja. Władysław Syrokomla

a

      Dyferencja

      dyferencja (z łac.) – różnica, różnica zdań; tu: sprawa sporna. [przypis edytorski]

      I

      Starzy szlachta tam pod miedzą

      Na naradzie ważnéj siedzą,

      A wokoło młodzież wrząca,

      Tysiąc gniewnych słów wytrąca, —

      Lud się na dwie strony dzieli,

      Błyszczą ostrza karabeli.

      Pan komornik z sznurem stawa1;

      Woźny wznosi papier w górę,

      Słowem jakaś tu rozprawa,

      I de hajda2 – i de jure3.

      At, mospanie, któż i kiedy

      Przywileje szlachty zaćmi?

      To jest zatarg między braćmi

      Przy podziale swojéj schedy4.

      A u szlachty takie chucie:

      Że gdzie sprawa, tam i wrzawa,

      A gdzie wrzawa, tam i bitwa,

      Potém kończą na statucie,

      Potém kielich i modlitwa. —

      Szlachcic poczciw – bo ma duszę,

      A wrzaskliwy – bo szlachetny,

      Urodzony – nie sławetny,

      I nie straszne mu ratusze!

      Process w sądzie – to nie boli,

      A zabawka niezła wcale; —

      Więc brat z bratem przy podziale

      Zabijacko się warcholi. —

      Ich się ojcu niegdyś szczęści,

      Dość zostawił dla nich mienia,

      Co dziś dzielą na dwie części,

      Wedle Boga i sumienia. —

      Dzielą słusznie jak wystarczy,

      I grosiwo, i śpiżarnię,

      I oborę, i owczarnię,

      I nabytek gospodarczy. —

      Potém z obu stron namowy,

      Pan komornik przez zagony

      Ciągnie sznurem na dwie strony

      I wydziela dwie połowy. —

      Zabił wiechę strojną w liście,

      Wsunął cérkiel za popręgę5

      I zawołał zamaszyście:

      – «No, skończyliśmy mitręgę6!

      Waść sądowy jenerale7,

      Mości strony i starszyzna!

      Niech mi teraz każdy przyzna,

      Żem wydzielił doskonale. —

      Ot jak z boru do sosenki

      Idzie ścianką ta drożyna,

      Stefanowe z prawéj ręki,

      A co z lewéj – to Marcina,

      A zaś młynek i zatoka

      Służą obu jednostajnie. —

      Równe schedy jak dwa oka,

      Nawet pręta8 nikt nie stracił,

      Mierzę słusznie, nieprzedajnie,

      Bo mię żaden nie zapłacił,

      Nie skaptował, nie przyodział, —

      Ot i sprawa, i rozprawa!

      Pytam trzykroć wedle prawa:

      Czyli zgoda na mój podział?»

      Stefan krzyknął: «Nie masz zgody!

      Bo mi krzywda w oczy kole, —

      U mnie piasek – a tu pole,

      Że choć zaraz siéj ogrody!

      Mórg9 pod lasem… tak daleko…

      Co ja zrobię z tym kawałkiem?