1999 йилда маслаҳатчи ва инвестор сифатида «Zappos» билан иш бошладим ва охир-оқибат бош ижрочи директор даражасига кўтарилдим. Биз компанияни 1999 йилдаги танг ҳолатидан йиллик ялпи савдосини 1 миллиард доллардан ошиқроқ миқдорга олиб чиқдик.
2009 йилда «Amazon» компанияси «Zappos» ни 1,2 миллиард доллардан ортиққа сотиб олди.
Ташқаридаги одамга иккала компания ҳам бир кечада муваффақиятга эришгандек туйилиши мумкин. Лекин биз бунга қадар кўплаб хатоларга йўл қўйдик ва сабоқлар чиқардик. Аслида, ҳаётий фалсафам ва ёндашувларимнинг аксарияти ўсиб бораётган тажрибам натижасида шаклланган.
Бундан ташқари, мен доимо китоб ўқишга иштиёқманд бўлганман. «Zappos» да ходимларимизнинг шахсий ва касбий жиҳатдан ўсишларига ёрдам бериши учун уларга кутубхонамиздаги китобларни ўқишни тавсия қилардик. Бизнинг фикрларимизга таъсир ўтказган ва ҳозирги ҳолатимизга етиб келишимизга кўмак берган китоблар кўп.
Мен йўл қўйган хатоларни такрорламасликлари, одамларга қўлланма бўлиши учун ушбу китобни ёзишга қарор қилдим. Умид қиламанки, бу китоб одатдаги ёндашувдан воз кечиб, муваффақият сари ўз йўлини яратишни хоҳлайдиган тадбиркорлар ва улар йўлга қўйган бизнес учун руҳлантирувчи омил бўлиб хизмат қилади.
Китоб қандай тузилган?
Қўлингиздаги ушбу китоб уч қисмдан иборат.
Биринчи қисм «Фойда» деб номланади ва у кўпроқ ўсиб-улғайишим ва охир-оқибат «Zappos» томон йўл топишим ҳақидаги ҳикоялардан иборат. Ҳикояларнинг баъзилари тадбиркор сифатидаги дастлабки саргузаштларим ҳақида бўлса, бошқалари кутилаётган нарсаларга қарши исёнкор ва саркаш менинг ёшлик даврим ҳақидадир.
Иккинчи қисм – «Фойда ва иштиёқ». Кўпроқ бизнесга йўналтирилган бўлиб, биз «Zappos» да ишонган ва амал қилган кўплаб муҳим фалсафаларни қамраб олади. Бундан ташқари, ҳозирги кунгача фойдаланилаётган баъзи бир интернет ҳужжатлари ва электрон хатларни ҳам сиз билан баҳам кўраман.
Учинчи қисм «Фойда, иштиёқ ва мақсад» деб номланади. У «Zappos» да кейинги босқичда қўйилган қадамларимиз ҳақидаги қарашларимизни акс эттиради. Умид қиламанки, бу сизни ҳам қизиқтиради.
Ушбу китоб «Zappos» ёки ўзим алоқадор аввалги бизнесларнинг кенг қамровли умумий тарихини қамраб олади. Шунингдек, унинг тўлиқ автобиография бўлиши ҳам кўзда тутилмаган. Шундай экан, муваффақиятимга ҳисса қўшган ёки унда муҳим роль ўйнаган ҳамма одамларни эслатиб ўтирмадим. (Агар шундай қилганимда, ўқувчига эслаб қолиш учун жуда кўплаб исмларни келтирган бўлардим.) Асосий мақсадим бизнесда ва ҳаётимда бахтга эришиш йўлини қандай кашф этганимни ифодалаб беришдир.
Ниҳоят, китобни ўқиганингиз сари баъзи бир гаплар инглиз тили грамматикасига мос тушмаслигини пайқашингиз мумкин. Айрим қисмларда учинчи кишининг ҳиссасини ҳисобга олмаса, китобни ёлланма ёзувчи ёрдамисиз ёздим. Мен профессионал ёзувчи эмасман ва кўп ҳолларда атайин юқори синфдаги инглиз тили ўқитувчиларимни уялтириши мумкин бўлган усулда ёзган бўлишим мумкин. Масалан, гапларни предлоглар билан якунлаш. Мен буни қисман одатдаги нутқимни ёзувда акс эттириш ва қисман юқори синфдаги инглиз тили ўқитувчиларимнинг жиғига тегиш учун қилдим. (Уларни қаттиқ қадрлайман.)
Гарчи профессионал ёзувчининг ёрдамидан фойдаланмаган бўлсам-да, жуда кўп инсонлар ўзининг фикр-мулоҳазалари, таклифлари ва қўллаб-қувватлаши билан менга кўмак берди. Ҳаммасидан иштироки учун миннатдорман. Китобга ўз ҳиссасини қўшганларнинг номини келтириб ўтгудек бўлсам, эҳтимол, жой етмай қолиши мумкин. Лекин қадрдон дўстим ва ақл манбайим Женн Лимга алоҳида раҳмат айтмоқчиман. Бутун бошли китобнинг ёзилиш жараёнида у лойиҳа менежери ва ташкилотчи сифатида ишлади. Китобнинг ғоясидан тортиб унинг ёзиб тугалланишига қадар катта ёрдам берди. Шунингдек, у учинчи томон тақдим қилган маълумотларни тўплаб, уларни таҳрир қилди. Уларнинг баъзилари ушбу китобдан ўрин олган. Қолган кўпчилик қисмини www.deliveringhappinessbook.com сайти орқали ўқишингиз мумкин.
КИРИШ
Ўз йўлимни топиш
«Ажабо», – ўзимча ўйладим.
Хона гавжум эди. Мен компаниянинг умумий йиғилишида, саҳнада «Zappos» нинг етти юздан ортиқ ходимларига тикилиб турардим. Улар шўх-шодон қарсак чалаётган эди. Кўпчилигининг кўзларидан қувонч ёшлари томаётган эди.
«Amazon» бизни сотиб олаётгани ҳақидаги хабарни қирқ саккиз соат аввал бутун дунёга эълон қилдик. Бошқалар бунинг ҳаммасини пул билан боғлиқ масала деб ўйлади. Матбуот сарлавҳаларида ««Amazon» «Zappos» ни, тахминан, бир миллиард долларга сотиб олади», ««Amazon» тарихидаги энг катта савдо», ««Zappos» савдосидан кимлар нималарга эришди?» каби сўзларни ўқиш мумкин эди.
1998 йилнинг ноябрида асосчиларидан бири мен бўлган компания – «LinkExchange» икки ярим йил деганда «Microsoft» га 256 миллионга сотилди. Айни пайтда 2009 йилнинг июль ойида «Zappos» нинг бош ижрочи директори сифатида «Amazon» «Zappos» ни қўлга киритгани ҳақидаги хабарни эндигина эълон қилган эдим. Бу воқеа компаниянинг роппа-роса 10