Titelblad
PLAASMOORD
KARIN BRYNARD
HUMAN & ROUSSEAU
Opdrag
Vir Rien
Hoofstuk 1
1
Die oproep het net na twee gekom.
Hy was by sy lessenaar in die polisiestasie, besig met sy middagete: vetkoek met mince. Afgesluk met soet, sterk, swart koffie.
Die ete was amper klaar toe die foon lui. Dit was een van die dienskonstabels in die aanklagkantoor. Koorsig.
Daar was ’n plaasmoord, het hy gehyg, twee dood. Vrou en ’n kind. Wit. Van die plaas Huilwater, sowat veertig kilometer uit die dorp uit op die grondpad Upington toe. En toe: Die inbeller is nog op die lyn, wil die inspekteur met hom praat?
Inspekteur Albertus Markus Beeslaar het die vetkoek eenkant toe geskuif.
Die man se stem was rukkerig en hees, hol, soos iemand sonder ’n tong. Te laat, het hy gesê. ’n Mal mens ... Waansinnig ... Duiwel.
Die stem het ent-ent weggeraak.
Soos diere. Hulle ... diere ... afgeslag. Albei ... Bloed. Op alles. Oral. Hy stáán daarin.
En toe huil die man. Hy het iets bly prewel van laat wees.
Dit het moeite gekos om sy naam uit hom te kry. Boet Pretorius, het hy uiteindelik geantwoord. Van die buurplaas.
Die kleintjie was maar vier jaar oud. Vier, net vier, het hy oor en oor gesê.
Waar’s die vrou se man, wou inspekteur Beeslaar weet. Hy moes ’n paar keer vra voor hy kon deurdring tot die man. Daar ís nie ’n fokken man nie, was die heftige antwoord. ’n Voorman, ja, maar dié is skoonveld.
Van waar af bel hy? Daar was ’n lang stilte, asof die man moes dink. Toe: Goeie God, man!
Gaan uit die huis uit, onmiddellik, het Beeslaar beveel. Wag buite. Ek kom dadelik.
Dit was drie ure gelede.
Drie ure waarin Beeslaar finaal teruggeruk is uit die belofte van ’n “nuwe, rustige, plattelandse pos”.
Hy het nog ’n oomblik gesit, toe haastig die vetkoek in sy snippermandjie gegooi, die dienskonstabel by die toonbank voor aangesê om ekstra hande uit te stuur Huilwater toe. Daarna het hy sy twee kollegas bymekaar geskraap en ’n kar gekry. Die klein wit Citi Golf. Enigste wat beskikbaar was uit ’n karpoel van twee. Sonder lugreëling en met ’n honderd en tagtig duisend kilo’s op die klok.
Hulle het ingebondel en die veertig kilometer grondpad aangepak.
Sersant Pyl moes agterin, sersant Ghaap voor in die passasiersitplek. Beeslaar self het met moeite sy groot lyf van byna twee meter agter die klein karretjie se stuur ingeprop. En onder sy asem geswets, soos elke keer as hy in die beknopte karretjie moet in: die stuur te laag oor sy knieë, die sitplek te klein, te min plek vir sy bene, sy kop wat teen die plafon stamp. Maak hom benoud en moerig. En vanmiddag was geen uitsondering nie. Hy was klaar in ’n bui, nog voor hulle die slegte grondpad geslaan het na die moordtoneel.
Maar dis nie soseer dít wat aan hom gekrap het nie. Eintlik meer die feit dat hy nog so watertrap in hierdie nuwe pos: ’n rasegte stadsjapie, ontuis in ’n wêreld van boere en beeste en plaaspaaie en sand en slange en hitte-sonder-aircon. En hy was skaars hier, salig onder die indruk dat hy ’n rustiger joppie op die platteland tegemoetgaan, of die kak spat in alle windrigtings.
Hy bevind hom midde-in ’n ongekende vlaag veediefstal. En óf hy is nie meer ’n speurder se gat nie, óf hy’t te doen met ’n supergesofistikeerde mafia, waarvan hy g’n spoor kan vind nie.
Die boere is natuurlik moedeloos. En moerig, want hulle ly helse skade. Almal soek resultate. En hy wat Beeslaar is sukkel om ’n koei van ’n kat te onderskei, wat nog te sê ’n spul uitgeslape veediewe aan te keer.
En toe, twee weke gelede, word twee skaapwagters wreedaardig vermoor. Hulle moes die veediewe betrap het, want hulle liggame is tussen die karkasse van ’n trop skape gelos. Sommige van die skape was keelaf gesny, ander net by die hakskeensenings deurgesny. Sodat hulle die goddelike nag blêrend lê en uitbloei het. Tot die boer hulle die volgende oggend ontdek en van kant kon maak.
En toe eers die twee werkers, die Jacobs-broers, se verminkte lyke onder die karkasse ontdek het. Flenters getrap en gemaal deur die berserkte diere.
En hy wat Albertus Markus Beeslaar is, sit soos ’n uil op ’n kluit. En almal kyk na hom, die nuwe man met die jare ondervinding. Uit die grootstad Johannesburg. Grootgemaak en geskool deur die allerbestes uit die ou Moord en Rooftak van die Polisie. Maar hy loop hier rond soos ’n verdwaalde drol. Weet nie waar om te vat of te los nie.
As hy dus al eerder die veediewe vasgevat het, het die Huilwatervrou en haar kind vandag nog gel–...
Hy mis rakelings ’n gat in die pad. Kophou, maan hy homself, hou op tob en fokus liewer op die pad, die slaggate so groot soos kakhuise.
Met een oor het hy probeer luister na sersant Pyl agter hom, die een met die oorbodige energie, wie se bek g’n sekonde stilstaan nie. Wat omtrent moes skree om homself hoorbaar te maak bo die geraas van skietende klippers teen die Golfie se onderstel. Hy’t lang stories gehad oor die enkel-boervrou van Huilwater, ’n eksentrieke kunstenares uit Johannesburg. Oor die Griekwa-dogter wat sy besig was om aan te neem. Die vreemde Boesman-voorman wat haar plaas bestuur. Pyl se stem is feitlik uitgedoof toe die kar oor ’n stuk sinkplaat ratel, sodat Beeslaar nie heeltyd die draad kon volg nie.
Dit was ’n halfuur van skommel, skud en kopstamp. Pyl het vasberade bly voortrammel vanuit die agterbanke. Ghaap, sy lang, maer lyf soos ’n stokinsek gevou op die sitplek langs hom, is genadiglik minder van ’n prater. Toe het hulle uiteindelik die uitdraai na Huilwater gekry en in ’n stofwolk by die plaashuis se agterdeur gestop.
Boet Pretorius het op die stoeptrappie by die huis se agterdeur gesit. Daar was bloed oor sy klere. Twee groot kolle op sy knieë, elmboë en voorarms. Tot in sy hare. Hy moes geval het daarin. Daar was kotsmerke op sy hemp en droë bloed op die hand wat ’n sigaret vasgehou het.
Om hom het ’n paar mans woordeloos rondgestaan: boere uit die omgewing wat god-weet-van-waar-oral opgedaag het. Wie’t hulle almal laat weet? het Beeslaar vlietend gewonder. Pretorius?
Een het nog in die kombuisdeur gestaan, sy gesig wasbleek. Het seker pas sy makabere nuuskierigheid bevredig, het Beeslaar grimmig gedink en op die groepie afgestap.
“Beeslaar,” het hy homself voorgestel, “en dis sersante Pyl en Ghaap. Wie van julle was al binne-in die huis?”
Sy antwoord was neergeslane gesigte, growwe hande wat vroetel met ’n hoed of ’n pistool op die heup.
“Jissis,” het hy ruweg onder sy asem gesê en verby hulle gestap. Die man in die agterdeur het haastig geepad. “Daar’s niemand meer nie,” het hy vir Beeslaar gesê, wat vir ’n oomblik nie mooi begryp het wat die man probeer sê nie.
“Nie een van julle kom weer naby die huis nie,” het Beeslaar geblaf. “Hierdie is ’n moordtoneel, nie ’n fokken freak show nie!” Hy’t sy moerigheid probeer sluk en toe weer probeer, meer besadigd: “Sorg asseblief dat niemand hier vertrek voor ek nie met elkeen gepraat het nie! Reg?” het hy uitgeroep en verergd gewag tot hy koppe sien knik. Toe draai hy om, die huis in. Oor sy skouer kry Pyl die opdrag om die agterdeur te beman – niemand buiten die forensiese ouens uit Upington word toegelaat nie. Ghaap moes solank verklarings begin afneem.
Binne-in die huis het inspekteur Beeslaar een van die meer grusame tonele van sy twintig jaar lange loopbaan in die Suid-Afrikaanse Polisiediens aanskou.
Hy’t eers die kind gesien. In die eerste slaapkamer. Op haar sy, in ’n wye kring bloed. Hy kon sien die bloed was taamlik vars – hoogstens ’n paar uur oud.
Die vrou se liggaam was in ’n tweede slaapkamer.