„Fizjoterapia”, a także członkiem komitetów redakcyjnych i naukowych czasopism naukowych „Human Movement” i „Onkologii Polskiej”. Doktor Honoris Causa Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Obecnie główne kierunki jego działalności naukowej koncentrują się wokół badania czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych, a zwłaszcza niskiej aktywności fizycznej, następstw psychofizycznych tych chorób i ich leczenia oraz możliwości zapobiegania tym następstwom i przywracania sprawności psychofizycznej chorych leczonych z powodu tych chorób.
Autor i współautor około 200 publikacji naukowych oraz 8 podręczników z zakresu rehabilitacji i fizjoterapii. Promotor 33 zakończonych przewodów doktorskich oraz kierownik 7 projektów badawczych promotorskich i 3 projektów badawczych własnych MNiSzW (Narodowego Centrum Nauki), a także laureat 4 nagród ministra oraz Nagrody im. Prof. Trześniowskiego za działalność naukową.
© Copyright by PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020
Wszystkie prawa zastrzeżone.
Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości bądź części książki bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione.
Autorzy i Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, aby wybór i metodyka zabiegów fizjoterapeutycznych w tym opracowaniu były zgodne z aktualnymi wskazaniami i praktyką kliniczną. Mimo to, ze względu na stan wiedzy, zmiany regulacji prawnych i nieprzerwany napływ nowych wyników badań dotyczących podstawowych i niepożądanych działań fizjoterapii, Czytelnik musi brać pod uwagę informacje producenta sprzętu lub autorów metod, aby nie przeoczyć ewentualnych zmian we wskazaniach i dawkowaniu. Dotyczy to także specjalnych ostrzeżeń i środków ostrożności. Należy o tym pamiętać, zwłaszcza w przypadku nowych lub rzadko stosowanych metod fizjoterapii.
Wydawca: Jolanta Jedlińska
Redaktor prowadzący: Beata Bednarczuk
Redaktor merytoryczny: Beata Bakoń
Korekta: Zespół
Producent: Anna Paziewska
Projekt okładki i stron tytułowych: Lidia Michalak-Mirońska
Ilustracja na okładce: chiewr/iStock
eBook został przygotowany na podstawie wydania papierowego z 2020 r., (wyd. II)
Warszawa 2020
ISBN 978-83-200-6069-0
PZWL Wydawnictwo Lekarskie
02-460 Warszawa, ul. Gottlieba Daimlera 2
tel. 22 695 43 21
Księgarnia wysyłkowa:
tel. 42 680 44 88; infolinia: 801 33 33 88
e-mail: [email protected]
Informacje w sprawie współpracy reklamowej: [email protected]
Skład wersji elektronicznej na zlecenie PZWL Wydawnictwa Naukowego: Monika Lipiec / Woblink
Autorzy
dr n. k. f. Grażyna Dąbrowska
Katedra Fizjoterapii i Terapii Zajęciowej w Medycynie Zachowawczej i Zabiegowej Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
dr n. k. f. Renata Markowska
Zakład Fizjoterapii w Medycynie Zabiegowej
Katedra Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
dr n. k. f. Maciej Mraz
Katedra Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
dr hab. n. k. f. Małgorzata Mraz
Katedra Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
dr n. k. f. Eliza Rudzińska
„KARDIO PLUS Fizjoterapia Eliza Rudzińska” we Wrocławiu
dr hab. n. k. f. Kinga Węgrzynowska-Teodorczyk
Katedra Fizjoterapii w Medycynie Zachowawczej i Zabiegowej
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
prof. dr hab. n. k. f. Marek Woźniewski
Katedra Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Przedmowa
Po 8 latach oddajemy w ręce Czytelników II wydanie podręcznika Fizjoterapia w chirurgii. Po pierwsze – dlatego że analiza badania EuSOS (European Surgical Outcomes Study) dotycząca śmiertelności pooperacyjnej w krajach europejskich w 2012 roku przytoczona w naszym podręczniku budzi zaniepokojenie. Być może jest ona częściowo wynikiem braku fizjoterapii na oddziałach chirurgicznych w Polsce i jej systemowe wprowadzenie mogłoby te statystyki nieco poprawić. Dlatego nadal trzeba wiedzę na temat fizjoterapii w chirurgii upowszechniać, tak aby dotarła do każdego „zakątka” chirurgicznego w Polsce.
Po drugie – pojawiło się wiele nowych metod fizjoterapii, które mogą być z powodzeniem zastosowane także u chorych po leczeniu chirurgicznym. Klasyczna kinezyterapia uzupełniona metodami terapii manualnej może istotnie poprawić skuteczność fizjoterapii chorych po operacjach chirurgicznych, które mogą być przyczyną poważnych ograniczeń ruchomości tkankowej i stawowej. Przyczyny tych zaburzeń funkcjonalnych oraz techniki terapii manualnej stosowane po operacjach chirurgicznych, a także sposoby przywracania statycznej i dynamicznej równowagi mięśniowej zostały obszernie opisane w II wydaniu naszego podręcznika.
Coraz powszechniej stosowany jest również w fizjoterapii kinesiology taping. Jakkolwiek jest jeszcze mało wiarygodnych danych dotyczących jego skuteczności i mechanizmów działania, to jednak pojawiają się coraz częściej pojedyncze doniesienia potwierdzające korzystne jego zastosowanie u chorych po operacjach chirurgicznych, na co też zwracamy uwagę w tym wydaniu.
Duże zmiany dokonały się w ciągu ostatnich lat w fizjoterapii w kardiochirurgii, które wynikają z postępu w tej specjalności chirurgicznej. Pojawiły się nowe standardy rehabilitacji w kardiologii, które dotyczą także kardiochirurgii, oraz modyfikacje modeli rehabilitacji uwzględnione w naszym podręczniku. Ponadto uzupełniliśmy rozdział dotyczący fizjoterapii w neurochirurgii o rehabilitację neuropsychologiczną, tak aby Czytelnicy mieli kompleksowy obraz postępowania z chorym po operacjach układu nerwowego.
I wreszcie dodaliśmy rozdział dotyczący protokołu kompleksowej opieki pooperacyjnej (ERAS – enhanced recovery after surgery), który co prawda został wprowadzony po raz pierwszy w 2001 roku, ale w Polsce pojawił się stosunkowo niedawno. Jest on oparty na kilkunastu składowych, których łączne zastosowanie umożliwia skrócenie czasu hospitalizacji oraz zmniejszenie