Zosangalatsa
StaVl Zosimov Premudroslovsky
© StaVl Zosimov Premudroslovsky, 2019
ISBN 978-5-0050-9374-5
Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero
RABUKA 1
apulase 1
dazi mpheta
Kutali – kutali ndi malire a USSR wakale (tsopano Kazakhstan) ndi China, kumwera chakum’mawa kwa dera la Semipalatinsk, pafupi ndi mzinda wa Ayaguz, wotanthauzidwa «Ah ng’ombe», panali malo oyesera nyukiliya omwe ali ndi kachilombo ka radio radio kachilombo komwe kamapezeka chifukwa cha kusasamala kwa asayansi omwe amagwira ntchito. Kuzungulira chilengedwe chonse, kusintha kosinthika nthawi zambiri kumayamba kuchitika, kusintha kosiyanasiyana: ndiye kuti mitu iwiri idzabadwa palimodzi la mutton; ndiye michira iwiri – pa buluzi kapena njoka; kenako mapazi atatu ndi dzanja limodzi, kuchokera kwa mbadwa ya Temujin (Genghis Khan), wokhalamo. Ndipo zidachitika kuti abwinobwino adabadwa, monga Sparrow Stasyan, mwachitsanzo.
Panalibe chilema chilichonse m’thupi lake, chilichonse chinali monga ziyenera: mchira, mulomo, maso, ndi zina zambiri… Chilichonse chinali ngati mpheta, koma anali ndi vuto laula. Mwachidziwikire, kunalibe nthenga nkomwe, ndipo anali wadazi kwathunthu. Ndipo chifukwa chake, kuyambira kubadwa, iye, moyo wake wovuta, adakakamizidwa kuti azigwiritsa ntchito padziko lapansi, zoyipa kuposa nkhuku, zosachepera pang’ono. Koma choyipa kuposa agalu ena kapena buluzi, wopanda nyumba kapena mbewa… Mwachidule, osanyamuka kupita kumwamba, monga abale awo okhala ndi tsitsi, omwe amamunyoza iye akamamuyitana ndi kum’chititsa manyazi, amafuula ndi zisa, anapiye omwe anathawa kale. Ndipo ngakhale Stasyan adamukhuthulira iye – duwa lachesi lodulira mutu ndikulira mumtima mwake, likuyenda mozungulira mbalame za munthu wina. Ndipo kotero tsiku lililonse. Koma amafunadi kuuluka, kuti anali wogona kugona tulo take, ngakhale kuyesera kutenga kangapo, ndiye zenizeni sizolota ndipo iye, akulumphira ku Java ndikukhala mu tulo tofa nato, natambasulira mapiko ake a dazi, natumphuka ndikugwera pansi…ndipo zinachitika, kumenya pamphumi pake, kenako chingwe chachitsulo. Zomwe sanangoyesa, koma palibe chomwe chidalowa m’malo nthenga zake.
Nthawi ina, ngakhale zitakhala kuti zidamumvera chisoni khwangwala woyipa, ndipo kenanso, kuthawa mphaka wakusowa amene amafuna kumudya, iye anapeza mtembo wowola wa khwangwala. Nyongolotsi zam’miyendo zimakunkha womwalirayo, ndipo nthenga zimangokhala pampando pansi pafupi ndi zotayira za munthu. Adatenga nthenga ziwiri ndi zipsera zake ndikuzisungunula ngati mapiko, ndipo, natembenuka, ndikuchokera pansi. Adalota ngati chiwombankhanga chikuwuluka m’mwamba ndikuthamangitsa khonde ili kuti idye chakudya cham’mawa, yemwe panthawiyo anali kuyesera kugwira ndikuwotcha munthu wosaukayo – munthu wolumala yemwe adakumana ndi mayeso oyipa a nyukiliya okhala ndi ma radi pang’ono pamlengalenga. Koma atanyamula nthengazo m’chiwuno mwake ndikumenyetsa zala zake, sizinali zophweka kuvula ndipo sizinayambe kuyenda mozondoka, makamaka popeza kunalibe mchira wa nthenga ndipo Stasyan sakanakhoza kuwongolera, kotero kuti atembenukire kumanzere, kumanja, kumtunda ndi pansi, iye amayenera kutembenuka, kutembenuka ndi mlomo ndi chingwe chakubwerera kumwamba. Inde, ndipo simupita kuchimbudzi. Ndinafunikira kunyamula mwadzidzidzi, zomwe zimayambitsa kuvulala kwa chigaza ndi mulomo, chifukwa nthawi zambiri zimachepetsa. Zowonadi, adaphunzira kuwuluka monga chonchi kale kwambiri, mpaka nthenga atachotsedwa ndi abale ake ndipo adayambanso kukhala ndi moyo, kupulumuka, kuthawa ndikubisala. Koma pakutsatira kotsatira, adapezanso, mawonekedwe owoneka ngati mpheta, ngakhale moyang’ana pansi, ndikuchiritsidwa. Koma Stasyan atalephera kulowa mgulu latsopanolo, laumunthu, lopanda pokhala, lotenthetsera, lonunkhira ngati zonunkhira zam’mimba. M’mawu, mu zoyipa. Kumverera sikunali kosangalatsa, ndipo kunali kofunika kusamba, koma kunali kuchepa kwa madzi: pambuyo ponse, malo oyambira. Anthu amatenga madzi pachitsime. Mtsinjewo ukuwuma pakati pa chilimwe, sipadzakhala mvula kwa miyezi isanu ndi umodzi, dzuwa lidayamba. Tidikirira mpaka kadzuka kaye ndi kudzimiririka – Stasyan anaganiza mokweza, ndikupita mbali ya dzuwa, anagona kumbuyo kwake ndikuyamba kudikirira.
Ndipo nthawi imeneyo, gulu la ntchentche zobiriwira zobiriwira zinali kuyandikira pafupi, pomwe Stasyan samadziwa. Ayi, adaona ntchentche m’moyo mwake ndipo adadyanso, koma adangofa ndi youma, ngati mabowo amowa. Amoyo nthawi zambiri ankawazungulira, kuti asakhale zinyalala, chifukwa cha m’mimba mwa mbalame yake. Kupatula apo, mbalame zimatafuna m’mimba mwawo. Ndipo pakadali pano, kununkhira kwa kusakhazikika komanso mawonekedwe osadziwika, ngati chimbudzi cha ndowe ya mahatchi, adabisala mawonekedwe ake osaka mbalame yosakira, yayikulu ntchentche. Roy adasinthira mutu wa mpheta pa phewa ndikupanga kanyengo kamasana, idatsika nthawi yomweyo, koma kunalibe. Zinyalala zinali zowoneka bwino kumaso ndipo miyendo ya ntchentche yadyera imasilira thupi lonse. Ntchentche zimasinthana nthawi ndi nthawi, poteteza zolengedwa zawo kuti zisamatirire pachakudya. Ntchentche zazikulu, zimangofuna kupereka lamulo kuti zisinthe malo, pomwe adayimitsidwa ndi diso lotseguka la Stasyan, kutsogolo kwake komwe kudali kumapeto kwa mlomo wake.
– Imani!! Stasyan adadzuka.
– ndindani?? – mtsogoleri adafunsa chifukwa cha mantha- Ine ndine mbuye wanu, mumvetsetsa?
– Inde.
– Itanani, kapolo wanga!
– Wokondedwa … – Motani?
– Wokondedwa…
– Senior ntchentche?
– Fly Uchi … – Stasyan adagwedeza mutu. – chifukwa chiyani uchi?
– Wokoma, mukudziwa? Njuchi zimavala…
– Wokondedwa, kapena chani?
– Mukuganiza kwanu – Wokondedwa, koma lingaliro lathu – Wokondedwa. Tidakwera…
Ntchentche zazikulu zidayesera kuti ziduluke, koma zidachedwa, ndipo zidakutumula mapiko nthawi yomweyo, koma mphamvu yokoka idasunthika, ndipo adazindikira kuti akuyenera kudumpha ndikulemba:
– Eureka!!! – ndipo adamponya kumbuyo ngati msuwa. Ntchentche zinagwira mtsinje wa m’madzi ndikunyamula munthu wamudazi pamwamba pamtunda. Kuchokera pamatope apafupi, mphaka yemweyo adatulukira ndikulumphira chakumaso chakuthwa chofiirira.
– Kukwera, kumtunda, kuwuluka uchi!!! – Stasyan adabowola, mchilankhulo chomwe sichidamveka kwa anthu ndi amphaka, koma ntchentche zidamumvetsa ndipo atatha khumi ndi khumiwo kwa mzawo adadya, iwo adatsatira malamulo ake, zana limodzi. Chifukwa chake adakhala mtsogoleri wa gulu lankhondo, ndipo mtsogoleri wawo wakale adalolera mwakufuna kwawo woyendetsa ndegeyo ndipo adavomera mwa aliyense wa abale ake kuti ngati Herr Stasyan sawawononga, adzakhala okonzeka kumutumikira mokhulupirika. Ndiye mpheta yolusa yomwe idasokosera idalowa m’magulu a mbalame ndipo, kuphatikiza apo, idayamba kuwuluka kawiri mwachangu ngati abale ake komanso kumtunda, ngati Mphungu yeniyeni.
Chiwombankhanga chonyada chinayang’ana kumwamba ndipo chinaona wopikisana naye akubwera kuchokera pansi. Pamudzi usanachitike, palibe amene akanatha ndipo analibe ufulu wokweza Chiwombankhanga, ndipo izi …?!? – basi boor ndi umbuli!! – adaganiza Chiwombankhanga ndikugwira Stasyan pa ntchentche ndi dzanja lake, nadza nacho pakamwa pake kowopsa, kwamphamvu, komanso kwakukulu.
– Ndinu ndani? adatukuka, ngati phokoso, ndikuyang’ana kuthambo lonse ndikuyang’anitsitsa maso ake ngati wokonza mapiri, kulavulira matevu onunkhira a mphete kuchokera kwa mdani, ngati woyimbira maikolofoni ndikuwuluka ntchentche zomatira. Ntchentche mazana angapo zidawombedwa pomwepo, popanda matama.
– Yaa? Ah, ine ndine… Mphungu. – modzidzimuka, ndi mawu akunjenjemera, Stasyan adayankha. – ngati tee, uh… komanso wolusa.
– Gwiritsitsani mwini wake, tili nanu!!! – kwayala idalira komanso kunong’oneza, theka lotsala la ntchentche.
– Chiwombankhanga, kapena chani?! Eya? – Chiwombankhanga chinatsegula mlomo wake, kuti chisafanane ndi mpheta yokha, komanso ntchentche, omwe sanachite mantha ngakhale pang’ono, koma m’malo mwake: adachepetsa maso awo ndikusungunuka nthawi yomweyo.
– Zachidziwikire kuti ine ndine Oryol!! – adafuula Stasyan ndikuyesera kuti atuluke pansi pa zopondera za chimfumu champhamvu cham’mwamba. Koma Chiwombankhanga kuyambira paubwana, monga ana onse, ankawopa kumangika ndipo kufunitsitsa kwake kuti aphwanye boor ndi onyenga, zinalephera. Ntchentche zomwe zimaperekedwa